Ptaki i nietoperze w/na budynkach są chronione dzięki wielu przepisom polskiego prawa, które zostały zebrane w poniższym tekście. Te same przepisy mają zastosowanie także w kwestii ochrony zwierząt poza budynkami. Zostały przedstawione w formie maksymalnie skróconej, żeby mogły stanowić pomoc dla osób prowadzących działania na rzecz ochrony ptaków i nietoperzy (a także innych zwierząt, np. na miejskich terenach zielonych i nie tylko). Wyciąg z przepisów można pobrać TUTAJ w formacie pdf.
Wszystkie akty prawne, które są tu przytoczone można znaleźć (i pobrać w formie pdf) na stronie sejmu: http://isap.sejm.gov.pl/
Ptaki i nietoperze w obiektach budowlanych
Ptaki w/na budynkach mogą gniazdować licznie przede wszystkim w okresie wiosenno – letnim, w tym najliczniej w okresie maj-czerwiec. Jednak lęgi chronionych ptaków w budynkach nie ograniczają się do wiosny i lata, ale mogą mieć miejsce cały rok (np. u gołębia miejskiego Columba livia f. urbana). Miejscami potencjalnego gniazdowania w budynkach są między innymi stropodachy, do których ptaki wchodzą przez otwory wentylacyjne. Gatunki, które zakładają tam gniazda i wychowują młode, to m.in.: jerzyk, wróbel, szpak, kawka. Dla wielu gatunków, takich jak np. jerzyk, budynki są niemal jedynym miejscem gniazdowania w Polsce. Drobne ptaki, takie jak wróbel, modraszka, bogatka, jerzyk zakładają gniazda także w szczelinach elewacji, szparach, takich jak np. przestrzenie pod parapetami, za rynnami i rurami spustowymi, szpary między krawędziami wielkich płyt. W tych miejscach mogą też występować nietoperze. Wszystkie nietoperze i ptaki występujące w budynkach (m.in. wróbel, jerzyk, sikory, kawka, jaskółka oknówka, gołąb miejski) znajdują się pod ochroną gatunkową (z wyjątkiem kaczki krzyżówki i gołębia grzywacza, których ochronę wyznaczają przepisy ustawy prawo łowieckie). Ptaki i nietoperze łowią ogromne ilości owadów, jednocześnie chroniąc przed nimi człowieka. Podkreślić należy, że ptaki i nietoperze mające swoje siedliska w budynkach to zwierzęta skryte i zazwyczaj mieszkańcy budynków nie zdają sobie sprawy z ich sąsiedztwa, a są przekonani, że w ich budynku na pewno nie ma siedlisk żadnych ptaków i nietoperzy.
Przepisy prawne dotyczące ochrony ptaków i nietoperzy w/na budynkach
Przystępując do jakichkolwiek prac budowlanych lub remontowych, należy pamiętać, o przepisach prawa chroniących ptaki i nietoperze w budynkach. Te same przepisy chronią ptaki, nietoperze i inne zwierzęta poza budynkami, np. na terenach zielonych. Przepisy najważniejsze oznaczono tu na czerwono, a cytowane dosłownie są podane w cudzysłowie.
Mają tu zastosowanie następujące akty prawne i przepisy:
- Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. ( Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483 ze zm.)
- Ustawa o ochronie zwierząt z dn. 21 sierpnia 1997 (Dz. U. 2017, poz. 1840 ze zm.)
- Ustawa o ochronie przyrody z dn. 16 kwietnia 2004 (Dz. U. 2016, poz. 2134 ze zm.)
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (U. 2016, poz. 2183)
- Ustawa prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 (Dz. U. 2017, poz. 1332 ze zm.).
- Ustawa Kodeks karny z dnia 6 czerwca 1997 r. (Dz. U. 2017, poz. 2204, ze zm.)
- Ustawa o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie z dn. 13 kwietnia 2007 ( U. 2007, poz. 493)
- Ustawa prawo ochrony środowiska z dn. 27 kwietnia 2001 r. (U. 2018, poz. 799)
- Ustawa prawo łowieckie z dnia 13 października 1995 r. (Dz.U. 1995 Nr 147 poz. 713 ze zm.)
Ad. 1. Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r.:
„Art. 86. Każdy jest obowiązany do dbałości o stan środowiska i ponosi odpowiedzialność za spowodowane przez siebie jego pogorszenie. Zasady tej odpowiedzialności określa ustawa.”
Ad 2. Ustawa o ochronie zwierząt z dn. 21 sierpnia 1997:
„ Art. 1. 1. Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę.
(…)
- Organy administracji publicznej podejmują działania na rzecz ochrony zwierząt, współdziałając w tym zakresie z odpowiednimi instytucjami i organizacjami krajowymi i międzynarodowymi.”
Art. 6. 1. mówi, że zabrania się zabijania zwierząt, podając jednocześnie wyjątki dotyczące m.in. polowań, połowu ryb oraz uboju zwierząt hodowlanych. Żaden z wymienionych w ust. 1 wyjątków nie występuje w przypadku ptaków lub nietoperzy bytujących w budynkach (lub innych zwierząt chronionych przebywających lub mających swoje siedliska np. na terenach zieleni).
„Art. 35.1. Kto zabija, uśmierca zwierzę albo dokonuje uboju zwierzęcia z naruszeniem przepisów art. 6 ust. 1, art. 33 lub art. 34 ust. 1–4 podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
1a. Tej samej karze podlega ten, kto znęca się nad zwierzęciem.
2. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 lub 1a działa ze szczególnym okrucieństwem, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.”
(…)
„4c. Sąd może orzec przepadek przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa, chociażby nie stanowiły one własności sprawcy, jeżeli ich właściciel lub inna osoba uprawniona do dysponowania nimi na podstawie towarzyszących okoliczności przewidywała albo mogła przewidzieć, że mogą one zostać użyte do popełnienia przestępstwa.
- W razie skazania za przestępstwo określone w ust. 1, 1a lub 2, sąd orzeka nawiązkę w wysokości od 1000 zł do 100 000 zł na wskazany cel związany z ochroną zwierząt.”
Ad 3. Ustawa o ochronie przyrody z dn. 16 kwietnia 2004
„Art. 4. 1. Obowiązkiem organów administracji publicznej, osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych oraz osób fizycznych jest dbałość o przyrodę będącą dziedzictwem i bogactwem narodowym.
(…)
Art. 52. 1. W stosunku do dziko występujących zwierząt gatunków objętych ochroną gatunkową mogą być wprowadzone następujące zakazy:
1) umyślnego zabijania;
2) umyślnego okaleczania lub chwytania;
3) umyślnego niszczenia ich jaj, postaci młodocianych lub form rozwojowych;
4) transportu;
5) chowu lub hodowli;
6) zbierania, pozyskiwania, przetrzymywania, posiadania lub preparowania okazów gatunków;
7) niszczenia siedlisk lub ostoi, będących ich obszarem rozrodu, wychowu młodych, odpoczynku, migracji lub żerowania;
8) niszczenia, usuwania lub uszkadzania gniazd, mrowisk, nor, legowisk, żeremi, tam, tarlisk, zimowisk lub innych schronień;
9) umyślnego uniemożliwiania dostępu do schronień;
10) zbywania, oferowania do sprzedaży, wymiany, darowizny lub transportu w celu sprzedaży okazów gatunków;
11) wwożenia z zagranicy lub wywożenia poza granicę państwa okazów gatunków;
12) umyślnego płoszenia lub niepokojenia;
13) umyślnego płoszenia lub niepokojenia w miejscach noclegu, w okresie lęgowym w miejscach rozrodu lub wychowu młodych lub w miejscach żerowania zgrupowań ptaków migrujących lub zimujących;
14) fotografowania, filmowania lub obserwacji, mogących powodować ich płoszenie lub niepokojenie;
15) umyślnego przemieszczania z miejsc regularnego przebywania na inne miejsca;
16) umyślnego wprowadzania do środowiska przyrodniczego.
(…)
- W stosunku do gatunków zwierząt objętych ochroną gatunkową mogą być wprowadzone, w przypadku braku rozwiązań alternatywnych i jeżeli nie są szkodliwe dla zachowania we właściwym stanie ochrony dziko występujących populacji chronionych gatunków zwierząt, odstępstwa od zakazów, o których mowa w ust. 1 i 1a, dotyczące:
1) usuwania od dnia 16 października do końca lutego gniazd z budek dla ptaków i ssaków;
2) usuwania od dnia 16 października do końca lutego gniazd ptasich z obiektów budowlanych lub terenów zieleni, jeżeli wymagają tego względy bezpieczeństwa lub sanitarne;
3) chwytania na terenach zabudowanych przez podmioty upoważnione przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska zabłąkanych zwierząt i przemieszczania ich do miejsc regularnego przebywania;
4) chwytania zwierząt rannych lub osłabionych w celu udzielenia im pomocy weterynaryjnej i przemieszczania ich do ośrodków rehabilitacji zwierząt;
(…)
9) zbierania i przechowywania piór ptaków;
(…)
Art. 125. Rośliny, zwierzęta lub grzyby, a także ich siedliska, nieobjęte formami ochrony przyrody mogą być niszczone lub zabijane jedynie w związku z:
1) realizacją zadań uzasadnionych potrzebami ochrony przyrody;
2) prowadzeniem badań naukowych lub edukacją;
3) racjonalną gospodarką;
4) amatorskim połowem ryb;
5) zbiorem na własne potrzeby;
6) prowadzeniem akcji ratowniczej;
7) bezpieczeństwem powszechnym;
8) bezpieczeństwem sanitarnym i weterynaryjnym;
9) ochroną życia i zdrowia ludzi;
10) zapobieganiem skutkom klęski żywiołowej lub ich usuwaniem.
(…)”
Przepisy karne:
„Art. 131. Kto:
(…)
13) wbrew przepisom art. 125 zabija zwierzęta, niszczy rośliny lub grzyby lub niszczy siedliska roślin, zwierząt lub grzybów,
14) bez zezwolenia lub wbrew jego warunkom narusza zakazy w stosunku do roślin, zwierząt lub grzybów objętych ochroną gatunkową
– podlega karze aresztu albo grzywny.
(…)
Art. 132
Orzekanie w sprawach, o których mowa w art. 131 następuje na podstawie przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.”
Ad 4. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt
Rozporządzenie to ochroną gatunkową ścisłą obejmuje wszystkie nietoperze i kilkaset gatunków ptaków, np. pustułkę, jerzyka, wszystkie jaskółki, kawkę, kopciuszka, mazurka i wróbla, sikory, szpaka itp.. Gołąb miejski również objęty jest ochroną gatunkową. Spośród ponad 450 gatunków ptaków stwierdzonych w Polsce tylko kilkanaście nie jest objętych ochroną gatunkową.
Zawiera listy gat. zwierząt objętych ochroną. Ptaki, które można spotkać w budynkach objęte są ścisłą ochroną gatunkową. Wyjątek stanowi kilka gatunków objętych ochroną częściową: gołąb miejski, sroka, wrona siwa, kruk, gawron (na obszarze miast) i mewy srebrzysta i białogłowa. W praktyce ochrona częściowa nie różni się od ścisłej: obie mają takie same zakazy i odstępstwa (np. gołębi miejskich nie można zabijać, a gdy mają młode także płoszyć lub niszczyć ich gniazd i siedlisk), różnicą jest tylko to, kto wydaje zgody na niektóre odstępstwa (RDOŚ czy GDOŚ, czyli Regionalna czy Generalna Dyrekcja Ochrony Środowisk.
Rozporządzenie to wprowadza w stosunku do chronionych zwierząt (m.in. nietoperzy i ptaków wymienionych powyżej), następujące zakazy (§ 6.) [UWAGA: przez „umyślne” rozumie się tutaj także mające dające się przewidzieć skutki, takie, których można się spodziewać na podstawie racjonalnego myślenia i aktualnego stanu powszechnej wiedzy na dany temat]:
1) umyślnego zabijania;
2) umyślnego okaleczania lub chwytania;
3) umyślnego niszczenia ich jaj lub form rozwojowych;
4) transportu;
5) chowu;
6) zbierania, pozyskiwania, przetrzymywania lub posiadania okazów gatunków;
7) niszczenia siedlisk lub ostoi, będących ich obszarem rozrodu, wychowu młodych, odpoczynku, migracji lub żerowania;
8) niszczenia, usuwania lub uszkadzania gniazd, mrowisk, nor, legowisk, żeremi, tam, tarlisk, zimowisk lub innych
schronień;
9) umyślnego uniemożliwiania dostępu do schronień;
10) zbywania, oferowania do sprzedaży, wymiany lub darowizny okazów gatunków;
12) umyślnego przemieszczania z miejsc regularnego przebywania na inne miejsca;
Zakazuje również płoszenia lub niepokojenia ww. zwierząt.
Rozporządzenie (§ 9. ) pozwala na usuwanie pustych gniazd z budek lęgowych jedynie w okresie od 16 października do końca lutego; w przypadku obiektów budowlanych i zieleni bez zezwolenia puste gniazda można usuwać w ww. okresie jedynie jeżeli wymagają tego względy bezpieczeństwa lub sanitarne. UWAGA! Nie zwalnia to z uzyskania zezwoleń na niszczenie siedliska, jeśli prace powodowałyby jego zniszczenie (zniszczenie siedliska to np. zamknięcie stropodachu, z którego korzystają/korzystały ptaki, ścięcie drzewa, na którym jest gniazdo). Zawsze konieczna jest zgoda RDOŚ na zniszczenie siedliska, np. kratowanie otworów wentylacyjnych stropodachów lub ścięcie drzewa z gniazdem, TAKŻE ZIMĄ!
§ 9. dopuszcza też:
- chwytanie zwierząt rannych i osłabionych w celu udzielenia im pomocy weterynaryjnej lub przemieszczania do ośrodków rehabilitacji zwierząt;
- zbieranie i przechowywania piór ptaków.
Odstępstwa od innych zakazów wymagają indywidualnej zgody Regionalnej lub Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (RDOŚ/GDOŚ), wydawane są na wniosek strony (art. 56 uoop). Przykład: wniosek o zgodę RDOŚ na zniszczenie siedliska (np. zakratowanie otworów stropodachu, zamurowanie szczeliny gdzie było gniazdo) = „wniosek o odstępstwo od zakazu niszczenia siedlisk”. Formularze wniosków są dostępne w Internecie np. na stronach RDOŚ. Załącznikiem do wniosku zazwyczaj jest ekspertyza przyrodnicza (gdy wymaga jej organ).
WAŻNE! Rozporządzenie w § 10. lit h mówi również dostosowaniu sposobów i terminów wykonywania prac agrotechnicznych, leśnych, rybackich, budowlanych (w tym hydrotechnicznych), remontowych i innych, tak aby zminimalizować ich wpływ na zwierzęta i ich siedliska.
Ad. 5. Ustawa prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994
Nakazuje dbałość o środowisko przyrodnicze w trakcie prowadzenia prac budowlanych.
Art. 22 pkt. 1 mówi o tym, że do podstawowych obowiązków kierownika budowy należy zabezpieczenie elementów środowiska przyrodniczego na terenie budowy.
W sprawie prac budowlanych lub rozbiórek, które nie wymagają pozwolenia:
„Art. 30 ust. 7 Organ administracji architektoniczno-budowlanej może nałożyć, w drodze decyzji, o której mowa w ust. 5, obowiązek uzyskania pozwolenia na wykonanie określonego obiektu lub robót budowlanych objętych obowiązkiem zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1, jeżeli ich realizacja może (…) spowodować (…) 2) pogorszenie stanu środowiska (…)””.
Art. 31 ust 3. stanowi, że właściwy organ może nałożyć obowiązek uzyskania pozwolenia na rozbiórkę obiektów jeżeli ich realizacja może spowodować pogorszenie stanu środowiska.
Art. 35 ust. 1 pkt. 1 wskazuje, że przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę lub odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego właściwy organ sprawdza zgodność projektu budowlanego z wymaganiami ochrony środowiska.
Art. 50 ust. 1 pkt. 2 mówi, że właściwy organ (PINB, czyli Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego) wstrzymuje roboty budowlane, które są wykonywane w sposób mogący spowodować zagrożenie środowiska (np. gniazd ptaków lub siedlisk nietoperzy w budynkach!).
Art. 90 oznacza, że kontynuowanie wstrzymanych decyzją prac budowlanych podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2
Ad. 6. Ustawa Kodeks karny z dnia 6 czerwca 1997 r.
Art.47.
- 2. W razie skazania sprawcy za przestępstwo przeciwko środowisku sąd może orzec nawiązkę na rzecz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (…).
Art. 48.
Nawiązkę orzeka się w wysokości do 100 000 złotych.
Ad. 7. Ustawa prawo ochrony środowiska z dn. 27 kwietnia 2001 r.
Art. 75.
- W trakcie prac budowlanych inwestor realizujący przedsięwzięcie jest obowiązany uwzględnić ochronę środowiska na obszarze prowadzenia prac (…).
- Przy prowadzeniu prac budowlanych dopuszcza się wykorzystywanie i przekształcanie elementów przyrodniczych wyłącznie w takim zakresie, w jakim jest to konieczne w związku z realizacją konkretnej inwestycji.
- Jeżeli ochrona elementów przyrodniczych nie jest możliwa, należy podejmować działania mające na celu naprawienie wyrządzonych szkód, w szczególności przez kompensację przyrodniczą.
- Właściwy organ administracji w pozwoleniu na budowę szczegółowo określa zakres obowiązków, o których mowa w ust. 1 i 3. [Na tej podstawie organ może w decyzję o pozwoleniu na budowę (np. ocieplenie budynku) wpisywać wymóg posiadania opinii ornito- lub chiropterologicznej. ]
Ad. 8. Ustawa o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie
Można z niej skorzystać, gdy miała miejsce szkoda w środowisku – np. zniszczenie siedliska gat. chronionego.
Potrzebne są dane ilościowe: np. ile par jakiego gatunku utraciło siedlisko.
Ad. 9. Ustawa prawo łowieckie
Określa kwestie ochrony zwierząt łownych, w przypadku budynków są to kaczka krzyżówka, gołąb grzywacz. Zwierzęta łowne poza polowaniami są tak samo „pod ochroną” jak tzw. „gatunki chronione”, tzn. nie wolno im robić żadnej krzywdy, zabijać, płoszyć, niszczyć schronień, gniazd, jaj itd.!
„Art. 9. 1. Ochrona zwierzyny – poza zasadami określonymi w przepisach o ochronie przyrody – obejmuje tworzenie warunków bezpiecznego bytowania zwierzyny, a w szczególności:
(…)
2) zakaz – poza polowaniami i odłowami – płoszenia, chwytania, przetrzymywania, ranienia i zabijania zwierzyny;
3) zakaz wybierania i posiadania jaj i piskląt, wyrabiania i posiadania wydmuszek oraz niszczenia legowisk, nor i gniazd ptasich;
4) zakaz sprzedaży, transportu w celu sprzedaży, przetrzymywania w celu sprzedaży oraz oferowania do sprzedaży
żywych lub martwych zwierząt łownych, jak również wszelkich łatwo rozpoznawalnych części lub produktów uzyskanych z tych zwierząt, z wyjątkiem tych zwierząt łownych, które zostały pozyskane zgodnie z prawem lub nabyte w inny legalny sposób.
- Starosta może wyrazić zgodę, na okres do 6 miesięcy, na przetrzymywanie zwierzyny, osobie, która weszła w jej posiadanie w wyniku osierocenia, wypadku lub innego uszkodzenia ciała zwierzyny, mając na uwadze potrzebę podjęcia koniecznej opieki i leczenia. Zwierzyna ta powinna następnie być przekazana uprawnionym podmiotom w
celu dalszej hodowli.
(…)
Art. 9a.1. Marszałek województwa, po zasięgnięciu opinii Polskiego Związku Łowieckiego, może zezwolić na odstępstwo od zakazu płoszenia zwierząt łownych. Zezwolenie może być wydane w przypadku braku rozwiązań alternatywnych oraz jeżeli nie jest szkodliwe dla zachowania we właściwym stanie ochrony dziko występujących populacji zwierząt łownych.
- Zezwolenie jest wydawane na wniosek, który zawiera:
(…)
- Zezwolenie zawiera:
1) imię, nazwisko i adres albo nazwę i siedzibę wnioskodawcy;
2) nazwę gatunku lub gatunków w języku polskim i łacińskim, których będą dotyczyć czynności;
3) wskazanie sposobu, miejsca i czasu płoszenia oraz podmiotów wykonywających tę czynność;
4) określenie warunków realizacji wynikających z potrzeb ochrony populacji gatunków zwierząt łownych i
ich siedlisk w rejonie wykonywania czynności;
5) wskazanie podmiotów uprawnionych do wykonania kontroli realizacji wydanego zezwolenia w terenie;
6) określenie terminu złożenia marszałkowi województwa informacji o wykorzystaniu zezwolenia.
(…)
Przepisy karne
Art. 51. 1. Kto:
2) wybiera jaja, pisklęta , niszczy gniazda ptaków łownych lub niszczy ich lęgowiska, (…)
4) niszczy nory i legowiska zwierząt łownych (…)
– podlega karze grzywny.
- W przypadkach określonych w ust. 1 orzekanie następuje w trybie przepisów o postępowaniu w sprawach o
wykroczenia.
Prawo – podsumowanie
- Nietoperze i ptaki związane z budynkami, łącznie z gołębiem miejskim, są objęte ochroną gatunkową. Nie wolno ich zabijać, płoszyć, niszczyć ich jaj, gniazd, siedlisk. Niezależnie od tego, czy dane zwierzęta są objęte ochroną gatunkową – okratowanie otworów wentylacyjnych stropodachu, w którym są zwierzęta jest zabiciem ich ze szczególnym okrucieństwem (śmierć głodowa). To samo dotyczy strącania gniazd jaskółek w okresie lęgowym czy wyrzucania gniazd z pisklętami z budynku oraz niszczenia lęgów i zamurowywania ptaków w szczelinach elewacji. Każde nieuzasadnione lub niehumanitarne zabicie zwierzęcia jest przestępstwem, a jeżeli nastąpiło ze szczególnym okrucieństwem – przestępstwem z art. 35 ust. 2 ustawy o ochronie zwierząt, a sprawca może podlegać karze pozbawienia wolności do lat 5.
- Ustawa prawo budowlane z dnia 7 lipca 1997 nakazuje dbałość o środowisko przyrodnicze w trakcie prowadzenia prac budowlanych. Roboty budowlane, które są wykonywane w sposób mogący spowodować zagrożenie środowiska (którego elementem są ptaki), Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego ma obowiązek wstrzymać (Art. 50 ust. 1 pkt. 2).
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt nakazuje dostosowanie sposobów i terminów wykonywania prac budowlanych (w tym hydrotechnicznych), remontowych i innych, tak aby zminimalizować ich wpływ na zwierzęta (m.in. ptaki i nietoperze) i ich siedliska (par. 10 pkt. 4 lit. h).
- Prace w pobliżu gniazd ptaków lub kryjówek nietoperzy – płoszenie
Prowadzenie prac remontowych w pobliżu ptasich gniazd lub siedlisk nietoperzy (szczególnie kolonii rozrodczych lub nietoperzy hibernujących!) oznacza płoszenie. Płoszenie może być poważnym zagrożeniem dla zwierząt. Może to spowodować nawet śmierć zwierząt (np. dorosłe ptaki będą się bały karmić pisklęta, bo w pobliżu gniazd będą robotnicy na rusztowaniach, spłoszone samice nietoperzy porzucą swoje młode, hibernujące nietoperze obudzą się i będą musiały szukać nowej kryjówki).
***
Realizujemy projekt „Przeprowadzenie działań edukacyjnych z zakresu ochrony zwierząt”. Składa się on z cyklu 40 szkoleń dotyczących ochrony dzikich zwierząt w mieście. Szkolenia są związane z dwoma blokami tematycznymi. Pierwszy dotyczy ptaków i nietoperzy w obiektach budowlanych. Drugi, zwierząt związanych z miejskimi terenami zielonymi: ptaków, ale też ssaków, płazów, bezkręgowców. W ramach projektu są też publikowane na naszej stronie www teksty związane z jego tematyką. Powstały materiały szkoleniowe oraz plakat i ulotka. Realizacja projektu jest możliwa dzięki dofinansowaniu ze środków m. st. Warszawy, za pośrednictwem Biura Ochrony Środowiska.
Tekst i grafika: Dorota Zielińska
Jeśli uważasz, że działalność Stołecznego Towarzystwa Ochrony Ptaków jest cenna i warta wsparcia, Wpłać darowiznę!