Jeżeli zastanawiacie się czy warto wieszać budki lęgowe dla jerzyków, przeczytajcie ten artykuł.
Potrzebna jest duża doza cierpliwości
Wieszając budkę lęgową dla ptaków chcielibyśmy od razu zobaczyć efekt swojego dobrego uczynku: uwijających się przy niej ptasich rodziców, a po jakimś czasie wylatujące z niej młode ptaki. Niestety musimy uzbroić się w cierpliwość. Ptaki nie zawsze od razu zainteresują się naszą budką. Szczególnie dużo cierpliwości wymagają zazwyczaj skrzynki lęgowe dla jerzyków. Te ptaki zajmują je często dopiero po kilku latach od zainstalowania. Na szczęście zajmowanie budek przez jerzyki można przyspieszyć. Jerzyki chętnie gnieżdżą się w koloniach, a głosy jednych ptaków przyciągają kolejne. Wiele par ptaków robi gniazda w pobliżu siebie. Także odtwarzanie nagrań z głosami jerzyków wabi je do budek. Wystarczy umieścić głośniczek w pobliżu skrzynek lęgowych. Metoda ta w przypadku innych gatunków nie zwiększa szans na zasiedlenie budki, a nawet ma skutek odwrotny: może powodować ogromne wzburzenie ptaków, które będą atakowały głośnik.
Każdy może… zwiększyć liczebność jerzyków w swoim mieście
Nawet prywatna osoba, zwykły miłośnik ptaków może naprawdę dużo zrobić dla jerzyków, nie tylko w skali własnego domu lub osiedla, ale nawet miasta. Oczywiście wymaga to czasu. Doskonałym przykładem takiego „zwykłego” miłośnika jerzyków jest Alain Georgy ze Szwajcarii. Ten mechanik, pracujący w fabryce zegarków, zainteresował się jerzykami w latach 80.. Wtedy w Glovelier, miejscowości, w której mieszkał, obserwował 3 pary tego gatunku. Postanowił zainstalować skrzynki lęgowe dla jerzyków na swoim dwupiętrowym domu. Sam zrobił 6 skrzynek i zamontował je. Nie stosował wabień głosami jerzyków i dopiero po 4 latach jerzyki zjawiły się w budkach. Alain Georgy zrobił więc następne kilka skrzynek. Każdego roku dowieszał kolejne, z różnych stron budynku. W roku 2011, po 27 latach od pierwszego zasiedlenia budek przez jerzyki, wisiało tam już 97 skrzynek zajętych przez 82 pary ptaków. Roczny przychówek tych 82 par w budkach Alaina Georgy przekroczył już liczbę 180 młodych ptaków. Użyczając ścian swojego domu pod jerzykowe budki Alain Georgy sprawił, że w ciągu 27 lat w Glovelier pojawiło się blisko 2000 młodych jerzyków. Biorąc pod uwagę, że pojedynczy jerzyk jest w stanie w ciągu dnia złowić 20 000 uciążliwych owadów latających, pan Georgy zrobił tą „hodowlą” jerzyków przysługę także mieszkańcom miasteczka.
Dom Alaina Georgy z budkami dla jerzyków. Szwajcaria (Fot. Alain Georgy)
Dom Alaina Georgy z budkami dla jerzyków. Szwajcaria (fot. Alain Georgy)
Budki lęgowe dla jerzyków są wieszane także w Polsce. Stołeczne Towarzystwo Ochrony Ptaków w roku 2011 powiesiło kilkadziesiąt w Warszawie. Kilka z nich zawisło na barierce balkonu na szóstym piętrze bloku na Mokotowie.
Jerzyki intensywnie korzystają z budek zawieszonych dla nich na balkonie bloku na Mokotowie.
(fot. J. Rapczyński)
Jerzyki zwabione głosami z odtwarzacza mp3 nocowały w tych budkach już w 2011 roku. Rok później w jednej z budek zagnieździła się bogatka, a następnie w tym samym sezonie lęgowym jej miejsce zajęła para jerzyków, która szczęśliwie doczekała się młodych. W pozostałych budkach jerzyki nadal nocowały. Charakterystyczne, że jerzyki zdają się chętniej zajmować budki, w których wcześniej gnieździły się inne ptaki (bez względu na ich gatunek).
Budki zawieszone przez STOP w 2011r na budynku słoniarni w warszawskim ZOO .
(fot. D. Zielińska)
Prawidłowo wykonana i zawieszona budka
Budki lęgowe dla jerzyków muszą być instalowane na budowlach stworzonych przez człowieka, a nie na drzewach. Zazwyczaj wiesza się je na budynkach mieszkalnych – bo tych budowli jest po prostu najwięcej. Budkę taką można powiesić nawet na barierce balkonu od strony zewnętrznej. Ważne żeby wokół budki, a także kilka metrów pod nią (zazwyczaj przyjmuje się, że wystarczą 3m) nie było przeszkód, na które mogą wpaść latające z dużą prędkością jerzyki. Budka nie powinna być silnie nasłoneczniona, musi być powieszona tak, aby nie zaciekał do niej deszcz. Jak wygląda budka dla jerzyka i jakie powinna mieć wymiary można zobaczyć tutaj: http://ussuri.pl/dla-jerzyka Na tej stronie internetowej znajdziecie informacje, które pozwolą Wam samodzielnie wykonać budkę albo kupić ją u profesjonalnego producenta.
Tekst: Dorota Zielińska
Tekst powstał w ramach realizacji zadania publicznego Ochrona ptaków w budynkach na terenie m. st. Warszawy. Zadanie jest realizowane dzięki dofinansowaniu m.st. Warszawy.
Jeśli uważasz, że działalność Stołecznego Towarzystwa Ochrony Ptaków jest cenna i warta wsparcia, Wpłać darowiznę!